Hò khoan Lệ Thủy là sản phẩm văn hóa gắn liền với những đặc thù sông nước nơi này. Lệ Thủy là cái nôi của hò khoan năm mái trữ tình được chăm bẵm bằng tình yêu văn nghệ của con người nơi đây. Hò khoan Lệ Thủy được vận dụng rất linh hoạt vào mọi sinh hoạt của nhân dân, nó có mặt cả trong lao động, trong vui chơi, giải trí, lễ hội... Hò khoan Lệ Thủy có nhiều làn điệu với những cách thức hò, chuyển nhịp, luyến láy, đế xố rất sinh động. Trong tiết tấu rộn ràng của hò khoan ai cũng thấy hân hoan đến quên cả mệt nhọc, ưu phiền. Trong những câu hò mộc mạc nhưng nội dung lại thấm đẫm chất trữ tình. Hò để mà thổ lộ tình yêu đôi lứa. Hò để mà nhắn gửi những tâm đắc về nhân tình, thế thái, những ưu tư về đối nhân xử thế, những tha thiết mặn nồng với quê hương và trong cả cái cách sử dụng ngôn từ rất chi là Lệ Thủy.

            Các bạn thân mến!

“Hò khoan Lệ Thủy” là cuốn sách nằm trong việc thực hiện nghị quyết TW 5 về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiến tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Được sự quan tâm của Thường vụ Huyện ủy, Thường trực UBND huyện lệ Thủy. Năm 1997, trung tâm văn hóa cho ra mắt “Hò khoan Lệ Thủy” tập 1 được bạn đọc gần xa yêu thích. Để khai thác văn nghệ dân gian “Hò khoan Lệ Thủy”, nền văn hóa truyền thống đã có từ lâu, nay được lưu truyền từ đời này sang đời khác trong nhân dân.

            Để tiếp nối những thành công ấy, trung tâm văn hóa Lệ Thủy và những người cộng tác viên tiếp tục sưu tầm, biên soạn, thông qua các cuộc thi “Hò khoan Lệ Thủy” hàng năm tiếp tục cho ra mắt tập 2 “Hò khoan Lệ Thủy” vào dịp kỉ niệm Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2/9/2001.

            Mọi hình thức văn nghệ dân gian, đều thể hiện bản sắc văn hóa nơi nó sinh ra, đậm đà, sâu sắc. Loại hình hò khoan Lệ Thủy Quảng Bình, không những thế mà còn là loại hình rất độc đáo nữa. Do hoàn cảnh địa lý, người dân Quảng Bình phải gánh chịu thiên tai hết sức khắc nghiệt và địch họa rất ghê gớm nên có tính cách riêng. Lịch sử đã chứng minh, nhiều lần kẻ địch muốn hủy diệt vùng đất hẹp này song lần nào người Lệ Thủy cũng anh dũng đứng lên đấu tranh thắng lợi, bằng nhiều cách rất độc đáo, rất linh hoạt, lạc quan. Cuộc sống ấy được thấm đẫm vào từng người rồi thể hiện ra trong 9 làn điệu hò: Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruỗi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lĩa trâu. Trong 9 làn điệu ấy thì hò mái xắp là phổ biến hơn cả, nó đặc biệt sâu rộng nên trước đây người Lệ Thủy gần như già trẻ, gái trai đều biết hò. Chưa có một hình thức văn hóa, văn nghệ nào mang tính phổ thông như hò khoan ở vùng này.

          Các bạn ạ!

Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng biết, mỗi dân tộc, mỗi địa phương đều có những làn điệu dân ca đặc trưng. Và Hò khoan Lệ Thủy thường diễn ra chủ yếu trong lúc làm việc, hò theo nhịp của lao động chân tay, tay làm miệng hát, hò lúc đạp lúa, nhổ mạ, lúc cấy, gặt, đạp lúa…hò giúp người ta quên đi mệt nhọc, vất vả, lo toan…Là người dân Lệ Thủy, sẽ là thiếu sót nếu bạn chưa một lần nghe hò khoan, hát hò khoan  và đọc “Hò khoan Lệ Thủy”. Đây là một cuốn sách có giá trị về cả sưu tầm, biên khảo và nghiên cứu. Các tác giả đã cung cấp cho chúng ta nhiều tư liệu quý giá, những gì mà các tác giả gửi gắm vào cuốn sách này thật có giá trị cho việc bảo tồn vốn cổ. Họ hẳn là những người yêu da diết những giá trị văn hóa quê hương mới làm được như vậy.

Chỉ với hơn 200 trang sách nhưng đã thể hiện và làm lan tỏa một tình yêu lớn, một niềm tự hào với quê hương xứ Lệ thân yêu…

Xin trân trọng giới thiệu đến toàn thể quý thầy cô và các em học sinh cùng tìm đọc!