1. Khái niệm về tuổi vị thành niên:

- Lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi ấu thơ sang người lớn. Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ và phức tạp nhất của cuộc đời mỗi con người. Biểu hiện của giai đoạn này là xảy ra đồng thời một loạt những thay đổi bao gồm sự chín muồi về thể chất, sự biến đổi điều chỉnh về tâm lý và các quan hệ xã hội, bước đầu hình thành nhân cách. Nhưng đây cũng là giai đoạn nảy sinh nhiều rối nhiễu về tâm lý nhất so với các lứa tuổi khác.

- Theo tổ chức y tế thế giới, vị thành niên nằm trong độ tuổi từ 10->19. Trẻ em bước vào tuổi vị thành niên bằng những dấu hiệu của tuổi dậy thì. Tuổi dậy thì đối với nữ giới được tính từ khi xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên (Khoảng 10->14 tuổi), còn đối với nam giới kể từ khi xuất tinh lần đầu tiên(khoảng 12->15 tuổi).

- Tuổi dậy thì là tuổi có khả năng sinh sản, nhưng cơ thể các em đang ở vào độ tuổi vị thành niên, nên chưa chín muồi về sinh dục, chưa ổn định về mặt tâm sinh lý và chưa thể làm cha, làm mẹ được. Vì vậy, phải tiến hành giáo dục sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, tạo điều kiện cho các em vượt qua được giai đoạn khủng hoảng của tuổi dậy thì để trở thành người lớn thực sự.
2. Sức khỏe sinh sản vị thành niên:

2.1. Những biến đổi về thể chất:

- Phát triển về chiều cao, cân nặng, vú, lông mu.

- Thay đổi giọng nói

- Tăng tiết mồ hôi và chất nhờn

- Da mỡ màng, mọc trứng cá trên mặt

- Hông nở rộng, vòng eo thu hẹp

- Đùi trở nên thon

- Tử cung và buồng trứng to ra

- Bộ phận sinh dục ngoài phát triển

- Sự rụng trứng xảy ra, bắt đầu có kinh nguyệt

- Các tuyến nội tiết phát triển

- Ngừng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện

2.2. Những biến đổi về sinh lý và tâm lý:

- Cùng với sự biến đổi về thể chất, ở VTN xuất hiện những hiện tượng sinh lý đặc biệt

a. Những biến đổi về sinh lý (Hiện tượng kinh nguyệt ở nữ giới):

- Kinh nguyệt hay còn gọi là hành kinh lần đầu tiên xảy ra khi một em gái bước vào tuổi dậy thì, đa số ở khoảng 12 tuổi, một số ít có kinh lần đầu có thể sớm hơn hoặc chậm hơn. Đó là sự phát triển tự nhiên và hạnh phúc, một đảm bảo về nữ tính và là dấu hiệu thông báo sự trưởng thành của bộ máy sinh sản ở nữ giới.

b. Những biến đổi về tâm lý:

- Cùng với những biến đổi về cơ thể, sinh lý ở độ tuổi vị thành niên đời sống tâm lý của các em cũng có những thay đổi sâu sắc. Các em dần dần tự chủ về tâm lý, tình cảm, tìm hiểu và có cảm xúc về giới tính, đồng thời suy nghĩ về vai trò tương lai của các em trong xã hội. Quá trình này diễn ra dần dần, đem đến cảm xúc cho các em và cảm xúc này đôi khi không ổn định. Một số em có thể cảm thấy thất vọng, vỡ mộng và bị tổn thương, nhưng trong chốc lát lại có thể trở nên sôi nổi, lạc quan.

3. Các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của VTN:

3.1. Mang thai sớm:

- Mang thai sớm là hiện tượng người nữ giới mang thai trước 18 tuổi.

- Hậu quả của mang thai sớm ở tuổi vị thành niên:

            * Đối với bản thân người mang thai:

+ Người mẹ tuổi càng trẻ nếu có thai, hậu quả về thể chất càng nghiêm trọng, vì cơ thể lúc này chưa đến độ hoàn thiện và ổn định, hơn nữa các em chưa có ý thức để bảo vệ nên có thể sẽ thụ thai, sinh nở hoặc phá thai. Những tai biến khi mang thai, nạo phá thai và sinh đẻ là những nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tử vong bà mẹ ở tuổi vị thành niên.

+ Hầu hết những cô gái mang thai sớm đều phải bỏ học, phải xa cách bạn bè, thầy cô giáo, cơ may tìm kiếm việc làm của các em đó sẽ ít hơn và phải phụ thuộc vào những người khác để sống và nuôi con. Người mẹ trẻ cảm thấy mình cô lập, tương lai của mình bị bán rẻ, mất giá trị trong con mắt của mọi người, làm tăng thêm cảm giác thất bại, lạc lõng. Một số em vì những mặc cảm đó mà dẫn đến những hành động đáng tiếc như tự vẫn, bỏ nhà đi làm gái bán dâm hoặc trở thành kẻ giết người.

* Đối với những đứa trẻ được sinh ra:

+ Con của những bà mẹ VTN hầu hết là đẻ non, nhẹ cân và có thể tử vong khi sinh ra hoặc trong môt vài năm đầu của cuộc đời. Trẻ có thể bị dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của chúng sau này.

+ Đứa con của những cặp vợ chồng này sẽ phải chịu đựng quá nhiều thiệt thòi và bà mẹ không có khả năng chăm sóc, thậm chí còn ghét bỏ nó và còn bị xã hội coi trẻ đó là bất hợp pháp.

* Đối với xã hội:

+ Làm tăng tốc độ phát triển dân số; nhà nước chi trả trực tiếp trợ cấp về y tế, xã hội để giải quyết khó khăn cho mẹ và con. Xã hội còn phải chi trả gián tiếp những hậu quả do học vấn kém hiệu quả của những lao động không lành nghề làm ra.

+ Có thể nói làm cha, mẹ ở tuổi VTN thật không đáng mong muốn vì nó sẽ gây những hậu quả không thể lường trước được cho bản thân các em, con của họ cũng như gia đình và xã hội.

3.2. Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục:

- Ở tuổi VTN, nếu có quan hệ tình duc sớm mà không có biện pháp để phòng tránh thì ngoài nguy cơ có thể gây ra mang thai sớm còn có thể bị nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục như: Bệnh lâu, giang mai, bệnh do nấm, bệnh sùi mào gà.......đặc biệt là lây nhiễm HIV.

- Bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người nhất là đối với phụ nữ và trẻ sơ sinh, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng, kinh tế đất nước và nòi giống.

- Muốn phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục có hiệu quả, nhất là ở các đối tượng thanh thiếu niên, học sinh, cần nâng cao kiến thức về giới tính, tình dục và những hiểu biết về bệnh lây truyền qua đường tình dục để biết cách phòng cho chính mình và cho người khác.

- Theo cục thống kê của bệnh viện, năm 2023 có 1500 ca, năm 2023 có 2437 ca khám các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

3.3. Bị xâm hại tình dục:

- Xâm hại tình dục trẻ em là những hành vi trực tiếp hay gián tiếp tác động đến trẻ em nhằm thỏa mãn dục vọng, trục lợi, gây ảnh hưởng xấu cho trẻ em cả về thể chất lẫn tinh thần

- Năm 2023 có 2498 vụ xâm hại tình dục trong đó xâm hại tình dục trẻ em chiếm 82,2 %.

3.4. Sự cần thiết phải giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản cho VTN:

- Có thể khẳng định rằng sức khỏe sinh sản là một mảng quan trọng của đời sống, có ảnh hưởng lớn đến hạnh phúc và sức khỏe của mỗi cá nhân và cộng đồng. Nhưng những ai thiếu hiểu biết về nó hoặc có định kiến sai lầm, thiếu tình cảm, thiếu lòng trân trọng có thể làm cho nó trở nên nhạt nhẽo, tầm thường thậm chí đau buồn, xấu xa và sinh ra nhiều bệnh tật nguy hiểm cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

- Ngày nay hầu hết mọi người đã quan tâm đến vấn đề sức khỏe sinh sản và mong muốn biết rõ hơn về nó. Nhiều nước trên thế giới đã đưa giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản vào giảng dạy ở nhà trường phổ thông và đại học. Kinh nghiệm của những nước đẫ triển khai GD giới tính và sức khỏe sinh sản cho thấy nó đem lại kết quả tích cực chứ không đáng sợ như người ta tưởng.

- Bằng chứng trên khắp thế giới đã cho thấy rất rõ ràng việc cung cấp thông tin và xây dựng những kỹ năng về giới tính và sức khỏe sinh sản cũng như mối quan hệ của con người sẽ giúp ngăn ngừa những vấn đề về sức khỏe và tạo những vấn đề sức khỏe và tạo những quan điểm chín chắn hơn và có trách nhiệm hơn và góp phần nâng cao nhận thức con người về mặt cá nhân với xã hội. Vì vậy, nó càng bắt đầu càng sớm càng tốt ( trước tuổi 12 theo tổ chức Y tế thế giới )

          Thông qua nội dung tuyên truyền hôm nay cô mong muốn các em sẽ có thêm cho mình một vốn kiến thức bổ ích nhằm bảo vệ và chăm sóc bản thân các em.

TRÒ CHƠI: Chọn HS chia làm 2 đội, mỗi đội gồm 5 HS (Đội 1: Khối 6,9; Đội 2: Khối 7,8). Nội dung trò chơi gồm có 3 phần:

Phần thứ nhất: Phần thi khởi động - Trả lời câu hỏi “đúng” hay “sai”

Luật chơi: Sau khi GV đọc xong câu hỏi và 2 đội sẽ đưa bảng kết quả đúng sai của đội mình lên sau 30 giây suy nghĩ (10 điểm/1 câu hỏi)

Câu 1: Một cô gái chưa có kinh nguyệt bao giờ, nếu có quan hệ tình dục thì không thể có thai.

Câu 2: Trong tình bạn khác giới, bạn nên có hành vi cư xử đúng mực, lịch sự trong ăn mặc và giao tiếp.

Câu 3: Bước vào tuổi dậy thì, các bạn vị thành niên cần: xấu hổ, rụt rè, xa lánh bạn bè, lo lắng về sự thay đổi về thể chất của bản thân

Câu 4: Một số nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục có thể làm tăng nguy cơ bị lây nhiễm HIV

Câu 5: Không nên kết hôn và sinh con ở tuổi vị thành niên vì cơ thể chưa phát triển đủ độ thuần thục về sinh dục cũng như chưa được chuẩn bị về tâm lý và các điều kiện cần thiết khác để nuôi dạy con.

Phần thứ hai - Phần thi tăng tốc: Trả lời câu hỏi nhanh.

Luật chơi: Sau khi GV đọc xong câu hỏi, 2 đội có thời gian suy nghĩ 2 phút cho mỗi câu hỏi, hết thời gian suy nghĩ đội nào có tín hiệu trả lời trước thì sẽ giành được quyền trả lời, nếu trả lời đúng được 20đ/1 câu, nếu trả lời sai thì đội còn lại sẽ có cơ hội trả lời, nếu trả lời đúng được 15 điểm /1 câu hỏi.

          Câu 1: Em suy nghĩ như thế nào về tình yêu tuổi học trò?

          Câu 2: Xâm hại tình dục trẻ em có những tác hại gì?

          Câu 3: Khi tuổi vị thành niên mang thai ngoài ý muốn, nếu phá thai thì sẽ có những hậu quả gì?

Phần thứ ba – Phần thi về đích: Xử lý tình huống.

Luật chơi: Cả 2 đội cùng lúc xử lý 1 tình huống với thời gian 5’. Sau thời gian 3 phút lần lượt các đội sẽ trả lời câu hỏi. Đội nào xử lý được tình huống được khán giả đánh giá cao thì đội đó được 30điểm. Đội còn lại sẽ được 20 điểm.

Tình huống: Hồng 13 tuổi (ở Sen Đông) làm quen sau đó kết bạn với Nam 17 tuổi (ở Hòa Bình)trên Facebook. Sau một thời gian, Hồng và Nam hẹn gặp mặt vài lần cùng đi uống trà sữa và có vẻ tâm đầu ý hợp nên hai người thường xuyên gặp mặt nhau. Khi ngồi cạnh Hồng, Nam thường đụng chạm vào người Hồng. Vào một buổi tối Nam rủ Hồng đi chơi đám cưới ở nhà người thân trên Thanh Sơn. Nếu em là Hồng thì em xử lý như thế nào? Đưa ra lời khuyên đối với Hồng như thế nào?